Author Topic: Η Διχτατορία του Προλεταριάτου και η ανοιχτή από&#  (Read 13 times)

0 Members and 1 Guest are viewing this topic.

National Bolshevik

  • Νταβατζής
  • Komkor
  • *****
  • Posts: 1633
  • Φήμη -3
    • View Profile
«ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ», Δεκέμβρης 1982

Η Διχτατορία του Προλεταριάτου και η ανοιχτή απόρριψή της από τον προδότη Χ. Φλωράκη

Η δημαγωγία δεν μπορεί να συγκαλύψει την προδοτική πολιτική τού ρεβιζιονιστικού ”Κ”ΚΕ

Η δημαγωγία αποτελεί κύριο συστατικό στοιχείο της πολιτικής όλων των αστικορεβιζιονιστικών κομμάτων. Αυτά προσπαθούν με την δημαγωγία να εξαπατήσουν και αποπροσανατολίσουν τις πλατιές εργαζόμενες μάζες και σε πρώτη γραμμή το προλεταριάτο, προσπαθούν να το απομακρύνουν από το δρόμο της Προλεταριακής Επαναστάσης.

Αυτό το σκοπό εξυπηρετεί και η παρακάτω δημαγωγική δήλωση του προδότη ρεβιζιονιστή X. Φλωράκη για το 11ο συνέδριο του ρεβιζιονιστικού "Κ"ΚΕ. "Το 11ο συνέδριο έχει να επιτελέσει ένα πολύ σοβαρό και αξιόλογο έργο. Συγκεντρώνει και έντονο ενδιαφέρον από τα αδελφά κόμματα, για να γνωρίσουν το παράδειγμα της Ελλάδας - το πως ένα Κομμουνιστικό Κόμμα δεν χρειάζεται να κάνει αβαρίες στις αρχές του μαρξισμού - λενινισμού και του προλεταριακού διεθνισμού για να κερδίζει μάζες" ("Ριζοσπάστης" 6.12.82)

Η παραπάνω δήλωση του αποστάτη X, Φλωράκη που εμφανίζει το ρεβιζιονιστικό "Κ"ΚΕ σαν "υπερασπιστή" του μαρξισμού - λενινισμού είναι από την αρχή ως το τέλος της μια δημαγωγία και ένα χοντροκομμένο ψέμα.

Το σημερινό ρεβιζιονιστικό "Κ"ΚΕ δεν έχει απολύτως καμιά σχέση με το επαναστατικό ΚΚΕ (1918 - 1956). Είναι ακριβώς το αντίθετό του. Αυτό το δείχνει ξεκάθαρα τόσο το ρεφορμιστικό του πρόγραμμα όσο και η αντεπαναστατική πολιτική της ταξικής συνεργασίας που ακολουθεί. Το ΚΚΕ (1918 - 1956) ήταν το επαναστατικό κόμμα του ελληνικού προλεταριάτου, που καθοδηγούνταν από την επαναστατική κοσμοθεωρία των Μαρξ - Ενγκελς - Λένιν - Στάλιν, ενώ το σημερινό "Κ"ΚΕ με την αποδοχή το 1956 της αντεπαναστατικής αντιμαρξιστικής γραμμής του 20ου συνεδρίου του ΚΚΣΕ, της γραμμής του "ειρηνικού, κοινοβουλευτικού περάσματος" στο σοσιαλισμό και της "χρησιμοποίησης του αστικού κράτους σαν οργάνου για το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό" κλπ. έχει προδώσει όλες ανεξαίρετα τις επαναστατικές Αρχές του μαρξισμού - λενινισμού και τον προλεταριακό διεθνισμό και έχει οριστικά μετατραπεί σ' ένα αστικό κόμμα σοσιαλδημοκρατικού τύπου, σ' ένα κόμμα πυροσβέστη της προλεταριακής επανάστασης, σ' ένα κόμμα πράχτορα, κατά πρώτο λόγο, των συμφερόντων της αντδραστικής αστικής τάξης μέσα στις γραμμές της εργατικής τάξης και κατά δεύτερο λόγο, σ' ένα κόμμα πράχτορα των συμφερόντων του σοβιετικού σοσιαλιμπεριαλισμού, σ' ένα κόμμα που έχει προδώσει και προδίνει όχι μόνο τα συμφέροντα της εργατικής τάξης αλλά και τα εθνικά συμφέροντα.

Επίσης και όλα τα ρεβιζιονιστικά κόμματα, δηλ. τα αδελφά κόμματα του ρεβιζιονιστικού "Κ"ΚΕ, έχουν μετατραπεί σε αστικά κόμματα σοσιαλδημοκρατικού τύπου γιατί έχουν προδώσει και απορρίψει όλες τις επαναστατικές Αρχές του μαρξισμού - λενινισμού και πρώτα και κύρια τη Διχτατορία του Προλεταριάτου.

Η προδοσία των επαναστατικών Αρχών του μαρξισμού λενινισμού εκ μέρους των ρεβιζιονιστικών κομμάτων σημαίνει ταυτόχρονα και προδοσία του προλεταριακού διεθνισμού. Αυτό που σερβίρει ο ρεβιζιονιστής X. Φλωράκης σαν "προλεταριακό διεθνισμό" δεν είναι παρά η υπεράσπιση των συμφερόντων της καπιταλιστικής - σοσιαλιμπεριαλιστικής Σοβιετικής Ένωσης, δεν είναι παρά η υπεράσπιση των συμφερόντων της νέας μπουρζουαζίας που βρίσκεται στην εξουσία στη Σοβιετική Ένωση και στις άλλες ρεβιζιονιστικές χώρες καθώς και η υπεράσπιση της αστικής αντεπαναστατικής πολιτικής των ρεβιζιονιστικών κομμάτων που δεν βρίσκονται στην εξουσία. Αυτός ο "προλεταριακός διεθνισμός" του X. Φλωράκη δεν είναι άλλος από τον κοσμοπολιτισμό, την ιμπεριαλιστική ιδεολογία της νέας σοβιετικής αστικής τάξης, που βρίσκεται στην υπηρεσία της επεχτατικής και φιλοπόλεμης πολιτικής του σοβιετικού σοσιαλιμπεριαλισμού, ο οποίος ανταγωνίζεται άγρια με τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό για σφαίρες επιρροής.

Σήμερα το ρεβιζιονιστικό "Κ"ΚΕ προετοιμάζεται εντατικά για να πάρει μέρος στην αστική κυβέρνηση με σκοπό να διαχειριστεί και να υπερασπίσει τα συμφέροντα της ντόπιας αντιδραστικής αστικής τάξης, που είναι διαμετρικά αντίθετα από εκείνα του προλεταριάτου, όπως το κάνει το αδελφό του κόμμα το ρεβιζιονιστικό "Κ"Κ Γαλλίας.

Το ότι η παραπάνω δήλωση του λακέ της ντόπιας αντιδραστικής αστικής τάξης X. Φλωράκη είναι δημαγωγία, φαίνεται καθαρά και από το ότι ένα μήνα πριν στις 7.11.82 σε συνέντευξή του στο "ΒΗΜΑ της Κυριακής" απέρριψε ανοιχτά τη Διχτατορία του Προλεταριάτου με το να ισχυριστεί ότι δεν είναι ζήτημα αρχής η αποδοχή της Διχτατορίας του Προλεταριάτου.

Όπως είναι γνωστό, ο ρεβιζιονιστής X. Φλωράκης απαντώντας σε μια συνέντευξη του μεγαλοαστού Α. Παπανδρέου στην οποία αναφέρονταν και στην πολιτική του "Κ"ΚΕ, έδωσε μια συνέντευξη στο "ΒΗΜΑ της Κυριακής" (7.11.82) στην οποία ανάμεσα στ' άλλα αναφέρθηκε και στο ζήτημα της Διχτατορίας του Προλεταριάτου.

Ο X. Φλωράκης "διαμαρτυρόμενος" γιατί ο Α. Παπανδρέου αναφέρεται σε ζητήματα, όπως η Διχτατορία του Προλεταριάτου κλπ, λέει στο δημοσιογράφο του "Βήματος": "έχω πει και άλλη φορά ότι πρέπει να τελειώσει η τέτοια είδους συζήτηση για τον όρο "διχτατορια του προλεταριάτου"("Ρ" 9.11.82). Φαίνεται πως τον προδότη ρεβιζιονιστή X. Φλωράκη και το ρεβιζιονιστικό "Κ"ΚΕ του οποίου ηγείται, τους ενοχλούν ιδιαίτερα οι συζητήσεις πάνω στο ζήτημα της Διχτατορίας του Προλεταριάτου.

Η παραπάνω "διαμαρτυρία" του πιστού υπηρέτη της ντόπιας αντιδραστικής αστικής τάξης X. Φλωράκη, η οποία απευθύνεται στην ίδια την αστική τάξη και στους πολιτικούς της εκπροσώπους και που τους καλεί να σταματήσουν τις συζητήσεις γύρω από το ζήτημα της Διχτατορίας του Προλεταριάτου αποτελεί ταυτόχρονα και μια συμβουλή προς αυτούς. Αναφερόμενος στον Α. Παπανδρέου ο X. Φλωράκης λέει: "ομολογώ πως δεν μπορώ να καταλάβω γιατί αυτή η αναφορά του τώρα (υπογρ. δική μας) στη διχτατορία του προλεταριάτου, προσκόλληση στο δογματισμό κλπ. Και γιατί αντίθετα αποσιωπούνται οι τοποθετήσεις των Θέσεων της Κεντρικής Επιτροπής για το 11ο συνέδριο του Κόμματος, όπου δίνουμε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα για την πραγματική αλλαγή, όπου ακόμα δίνουμε τις κεντρικές (υπογρ. δική μας) ιδέες μας και τις αναζητήσεις (υπογρ. δική μας) μας για την μορφή και τη μέθοδο της οικοδόμησης του σοσιαλισμού στη συγκεκριμένη εθνική μας πραγματικότητα" ("Ρ" 9.11.82)

Μ' άλλα λόγια ο X. Φλωράκης λέει στην αστική τάξη και τους πολιτικούς της εκπροσώπους: γιατί με φέρεται σε δύσκολη θέση, βάζοντας τέτοια ζητήματα για συζήτηση, όπως το ζήτημα της Διχτατορίας του Προλεταριάτου και με ρωτάτε ποια είναι η θέση μας, ενώ ξέρετε πολύ καλά ότι εμείς από καιρό τώρα έχουμε απορρίψει όλες τις επαναστατικές Αρχές και σας υπηρετούμε πιστά, εσείς μας αναγκάζεται να τοποθετηθούμε ξανά σ' αυτό τα ζητήματα οπότε αναγκαζόμαστε να τα απορρίψουμε ανοιχτά και έτσι δεν καταλαβαίνετε ότι μ' αυτόν τον τρόπο ξεσκεπαζόμαστε μπροστά στο προλεταριάτο, πράγμα που θα αφαιρέσει την πειστικότητα της δημαγωγίας μας, θα απομακρύνει το προλεταριάτο από τις γραμμές μας και θα το οδηγήσει στο δρόμο της επανάστασης που θα είναι σε βάρος όλων μας δηλαδή τόσο εσάς σαν αστών όσο και εμάς των πιστών υπηρετών σας; Δεν κατανοείτε επιτέλους ότι το κύριο πρόβλημα σήμερα είναι εσάς σαν άρχουσας τάξης και εμάς σαν πιστών υπηρετών και εντολοδόχων σας να σύρουμε το λαό προς την κατεύθυνση της πραγματικής αλλαγής δηλαδή προς την κατεύθυνση του εκσυγχρονισμού και της υπεράσπισης του κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού πράγμα που είναι σε όφελό σας και αυτό εμείς το κάνουμε με το 11ο συνέδριό μας που είναι συνέδριο της πραγματικής αλλαγής δηλαδή συνέδριο προετοιμασίας μας για την συμμετοχή στην αστική κυβέρνηση με σκοπό να διαφυλάξουμε, να υπερασπίσουμε και να διαχειριστούμε τα δικά σας συμφέροντα όπως το κάνει και ο σύντροφός μας Μαρσαί για την αστική τάξη της Γαλλίας;

Η Διχτατορία τού Προλεταριάτου και η ανοιχτή απόρριψή της από τον ρεβιζιονιστή X. Φλωράκη

Και συνεχίζοντας ο X. Φλωράκης την απάντησή του σχετικά με την Διχτατορία του Προλεταριάτου λέει: "είτε το χρησιμοποιεί κανείς αυτόν τον όρο είτε όχι — και αυτό δεν είναι θέμα αρχής (υπογρ. δική μας) — ....... (“Ρ” 9.11.82). Αυτή η θέση του ρεβιζιονιστή X. Φλωράκη σύμφωνα με την οποία η αποδοχή ή η απόρριψη της Διχτατορίας του Προλεταριάτου δεν είναι ζήτημα αρχής σημαίνει ανοιχτή και χωρίς προσχήματα απόρριψη της Διχτατορίας του Προλεταράτου, η οποία, ως γνωστό, αποτελεί τον πυρήνα, την ουσία του μαρξισμού - λενινισμού, σημαίνει ανοιχτή απόρριψη του μαρξισμού - λενινισμού στο σύνολό του. Τέτοια αντεπαναστατική θέση, σχετικά με την Διχτατορία του Προλεταριάτου διατυπώνεται για πρώτη φορά ανοιχτά από τους προδότες ρεβιζιονιστές ηγέτες του "Κ"ΚΕ πράγμα που το σημείωσε ιδιαίτερα και ο αστικός τύπος της χώρας μας.

Στην ίδια συνέντευξη ο X. Φλωράκης παραθέτει ένα μεγάλο απόσπασμα από ένα άρθρο του Α. Παπανδρέου με τίτλο "Ο Μαρξ, ο Λένιν και η "δικτατορία του προλεταριάτου" που περιέχεται στην μπροσούρα του "Μετάβαση στο σοσιαλισμό" στο οποίο αναφερόμενος στο ζήτημα της Διχτατορίας του Προλεταριάτου ο Α. Παπανδρέου πρώτο παραποιεί και διαστρεβλώνει με κατάφορο τρόπο τις αντιλήψεις των Μαρξ - Λένιν σχετικά μ' αυτό το ζήτημα και δεύτερο απορρίπτει, όπως είναι φυσικό σαν αστός που είναι, τη Διχτατορία του Προλεταριάτου.

Γιατί παραθέτει όμως ο X; Φλωράκης το απόσπασμα αυτό από το άρθρο του Α. Παπανδρέου που αναφέρεται στη Διχτατορία του Προλεταριάτου; Ο X. Φλωράκης παραθέτει το απόσπασμα του Α. Παπανδρέου για να δείξει στην αντιδραστική αστική τάξη και τους πολιτικούς της εκπροσώπους πως και αυτός και το κόμμα του έχουν τις ίδιες απόψεις πάνω σ' αυτό το ζήτημα με τον μεγαλοαστό Παπανδρέου δηλαδή πρώτο αποδέχεται όλες τις διαστρεβλώσεις του Παπανδρέου σχετικά μ' αυτό το ζήτημα και δεύτερο, απορρίπτει, όπως και κείνος, τη Διχτατορία του Προλεταριάτου.

Ακόμα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι η έννοια Διχτατορία του Προλεταριάτου στην συνέντευξη του X. Φλωράκη βρίσκεται μέσα σε εισαγωνικά και αυτό για να δείξει στους αστούς ότι ο ίδιος δεν την αποδέχεται και ότι αυτή, αντιγράφοντας εδώ τον Καούτσκυ, είναι μια "λεξούλα" που χρησιμοποίησε κάποτε ο Μαρξ.

Όλες οι παραπάνω προδοτικές απόψεις του ρεβιζιονιστή X. Φλωράκη είναι αντεπαναστατικές και αντιμαρξιστικές.

Είναι γνωστό ότι ο Μαρξ με την θεωρία του της Διχτατορίας του Προλεταριάτου έδωσε ένα ισχυρό όπλο στα χέρια του παγκόσμιου προλεταριάτου για την ανατροπή της κυριαρχίας της εκμεταλλεύτριας αντιδραστικής αστικής τάξης, για την εγκαθίδρυση και για την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής - κομμουνιστικής κοινωνίας.

Η θεωρία του Μαρξ για την Διχτατορία του Προλεταριάτου αποτελεί την ουσία του μαρξισμού - λενινισμού γιατί αυτή συνδέεται πρώτο με την θεωρία της Προλεταριακής Επανάστασης και δεύτερο με το ζήτημα της οικοδόμησης της σοσιαλιστικής - κομμουνιστικής κοινωνίας.

Το ότι ο Μαρξ θεωρούσε την Διχτατορία του Προλεταριάτου σαν τον πυρήνα της θεωρίας του φαίνεται και από το παρακάτω γράμμα του στον Βάϊντεμάγιερ (5.3. 1853): "Όσο για μένα δεν μου ανήκει η τιμή ούτε ότι εγώ ανακάλυψα την ύπαρξη των τάξεων στη σύγχρονη κοινωνία, ούτε ότι εγώ ανακάλυψα την πάλη ανάμεσά τους, Πολύ πριν από μένα αστοί ιστορικοί είχαν περιγράφει την ιστορική εξέλιξη αυτής της πάλης των τάξεων και αστοί οικονομολόγοι την οικονομική ανατομία των τάξεων. Ότι καινούργιο έκανα εγώ ήταν ν' αποδείξω:1) ότι η ύπαρξη των τάξεων συνδέεται απλώς με ορισμένες ιστορικές φάσεις ανάπτυξης της παραγωγής, 2) ότι η ταξική πάλη οδηγεί αναγκαστικά στη διχτατορια του π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ, 3) ότι η ίδια αυτή η διχτατορια αποτελεί μονάχα το πέρασμα στην κατάργηση όλων των τάξεων και σε μια αταξική κοινωνία" ("Μαρξ/Ενγκελς. Διαλεχτά έργα, τόμος 2ος, σελ. 530, εκδοτικό της ΚΕ του ΚΚΕ, 1951).

Μετά τον θάνατο των Μαρξ - Ενγκελς οι οπορτουνιστές στο διεθνές εργατικό κίνημα και ιδαίτερα ο γερμανός ρεβιζιονιστής Μπερνστάϊν και ο αποστάτης Καούτσκυ προσπάθησαν να απογυμνώσουν τον μαρξισμό από το επαναστατικό του περιεχόμενο και να απομακρύνουν από την μαρξιστική θεωρία, τη θεωρία της Διχτατορίας του Προλεταριάτου που αποτελεί τον πυρήνα της μαρξιστικής θεωρίας του κράτους και της θεωρίας της Προλεταριακής Επανάστασης.

Ο Λένιν αντικρούοντας τότε τις διάφορες παραποιήσεις του μαρξισμού και απορρίπτοντας τις αντεπαναστατικές απόψεις των ρεβιζιονιστών ηγετών της 2ης Διεθνούς και ιδιαίτερα εκείνες του Καούτσκυ, και αναπτύσσοντας τον μαρξισμό παραπέρα διατύπωσε την παρακάτω θέση, η οποία ισχύει απόλυτα και σήμερα: "Μαρξιστής είναι μ ό ν ο εκείνος που επεχτείνει την αναγνώριση τις πάλης των τάξεων ως την αναγνώριση της διχτατορίας του προλεταριάτου. Αυτού βρίσκεται η πιο βαθιά διαφορά του μαρξιστή από τον μικρό (μα και μεγάλο) αστό της αράδας. Αυτή είναι η λυδία λίθος για την πραγματική κατανόηση και παραδοχή του μαρξισμού" (Λένιν, Κράτος και Επανάσταση, σελ. 32).

Ένας τέτοιος αστός της αράδας είναι και ο λακές της ντόπιας αντιδραστικής αστικής τάξης και του σοβιετικού σοσιαλιμπεριαλισμού ο προδότης ρεβιζιονιστής X. Φλωράκης που απορρίπτει την Διχτατορία του Προλεταριάτου και που βαδίζει με συνέπεια τον δρόμο των ρεβιζιονιστών Μπερνστάϊν και Καούτσκυ και τον δρόμο της σοσιαλδημοκρατίας.

Το ζήτημα της Διχτατορίας του Προλεταριάτου, που είναι σύμφωνα με τον Λένιν "το ζήτημα του θεμελιακού περιεχομένου της προλεταριακής επανάστασης" συνδέεται στενά με τ' άλλα δυο βασικά ζητήματα της Προλεταριακής Επανάστασης: 1, το ζήτημα της βίαιης ένοπλης επανάστασης και 2, το ζήτημα του τσακίσματος, της πλήρης συντριβής, της καταστροφής της αστικής κρατικής μηχανής.

Η Προλεταριακή Επανάσταση δεν μπορεί να νικήσει και η Διχτατορία του Προλεταριάτου δεν μπορεί να εγκαθιδρυθεί χωρίς να προηγηθεί πρώτα η βίαιη ένοπλη επανάσταση του προλεταριάτου και η καταστροφή της αστικής κρατικής μηχανής. Ο Στάλιν μας διδάσκει; "ο νόμος της βίαιης επανάστασης του προλεταριάτου, ο νόμος της συντριβής της αστικής κρατικής μηχανής, σαν προκαταβολικός όρος για μια τέτοια επανάσταση, είναι νόμος αναπόφευχτος για το επαναστατικό κίνημα των ιμπεριαλιστικών χωρών του κόσμου" (Στάλιν, τόμος 6ος, σελ. 133, εκδοτικό της ΚΕ του ΚΚΕ 1952).

Το ζήτημα της βίαιης ένοπλης επανάστασης, το ζήτημα της συντριβής της αστικής κρατικής μηχανής και το ζήτημα της Διχτατορίας του Προλεταριάτου που αποτελούν τα τρία βασικά ζητήματα της Προλεταριακής Επανάστασης συνδέονται στενά μεταξύ τους και αλληλοεξαρτώνται και γι' αυτό η απόρριψη του ενός συνεπάγεται αναγκαστικά και την απόρριψη των άλλων.

Όπως είναι γνωστό, οι προδότες ρεβιζιονιστές ηγέτες του "Κ"ΚΕ απέρριπταν ως τα τώρα ανοιχτά την βίαιη ένοπλη επανάσταση, σαν το μόνο δρόμο για την ανατροπή του καπιταλισμού στη χώρα μας, καθώς και τη συντριβή της αστικής κρατικής μηχανής. Τώρα με την συνέντευξη του X. Φλωράκη απορρίπτουν ανοιχτά και την Διχτατορία τού Προλεταριάτου, την οποία στήν πραγματικότητα είχαν ήδη από καιρό απορρίψει.

Γι αυτούς τους λόγους το "Κ"ΚΕ δεν είναι κόμμα επαναστατικό, κόμμα μαρξιστικό - λενινιστικό αλλά είναι ένα κόμμα αστικό σοσιαλδημοκρατικού τύπου.

Μετά την νίκη της Προλεταριακής Επανάστασης εγκαθιδρύεται η Διχτατορία του Προλεταριάτου η οποία είναι απαραίτητη για ολόκληρη την μεταβατική περίοδο από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό και όχι μόνο ως το σοσιαλισμό, όπως ισχυρίζονται οι ρεβιζιονιστές ηγέτες του "Κ"ΚΕ, αντιγράφοντας εδώ πιστά την προδοτική ρεβιζιονιστική κλίκα των Χρουτσώφ - Μπρέζνιεφ που διατύπωσε και χρειάστηκε αυτή την αντιμαρξιστική θέση για να δικαιολογήσει την κατάργηση της Διχτατορίας του Προλεταριάτου και την αντικατάστασή της με την διχτατορίας της νέας αστικής τάξης στη Σοβιετική Ενωση και την παλινόρθωση του καπιταλισμού. Το λεγόμενο "κράτος όλου του λαού" των χρουτσωφικών ρεβιζιονιστών που εμφανίζεται σαν "υπερταξικό" στην πραγματικότητα είναι αστική διχτατορια, είναι η διχτατορια της νέας σοβιετικής αστικής τάξης.

Σχετικά με την μεταβατική περίοδο ο Μάρξ στην "Κριτική του προγράμματος της Γκότα" τονίζει: "ανάμεσα στην κεφαλαιοκρατική και στην κομμουνιστική κοινωνία βρίσκεται η περίοδος της επαναστατικής μετατροπής της μιας στην άλλη. Και σ' αυτή την περίοδο αντιστοιχεί μια πολιτική μεταβατική περίοδος, που το κράτος της δεν μπορεί να είναι τίποτα άλλο παρά η επαναστατική διχτατορια του π ρ ο λ ε τ α ρ ιά τ ο υ"(Μαρξ-Ενγκελς, Διαλεχτά έργα, τόμος 2ος, σελ. 24, εκδοτικό της ΚΕ του ΚΚΕ 1951).

Η εργατική τάξη μετά την νίκη της Προλεταριακής Επανάστασης χρησιμοποιεί την Διχτατορία του Προλεταριάτου για να αποσπάσει τα μέσα παραγωγής από τα χέρια των εκμεταλλευτριών τάξεων που ανατράπηκαν, για να τσακίσει ολοκληρωτικά την αντίσταση της αστικής τάξης που ονειρεύεται να παλινορθώσει τον καπιταλισμό, για να πραγματοποιήσει τους επαναστατικούς μετασχηματισμούς σ' όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, για να διαφυλάξει και να στερεώσει την εξουσία της και να την υπερασπίσει από τους εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς, για να προωθήσει την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής - κομμουνιστικής κοινωνίας και για να διεξάγει την ταξική πάλη συνεχώς σ' όλες τις κατευθύνσεις συντρίβοντας όλα τα παλιά αντεπαναστατικά αστικά στοιχεία αλλά και τα νέα αστικά στοιχεία που εμφανίζονται αναπόφευχτα σ' ολόκληρη την μεταβατική περίοδο από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό και "αυτό συμβαίνει όχι μόνο γιατί η νέα σοσιαλιστική κοινωνία διατηρεί ακόμα παραδόσεις, συνήθειες, τρόπους συμπεριφοράς και αντιλήψεις του τρόπου διαβίωσης της αστικής κοινωνίας από την οποία βγήκε, αλλά και εξ αιτίας μερικών οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών, που στην μεταβατική περίοδο υπάρχουν σ' αυτή την κοινωνία. Οι παραγωγικές δυνάμεις και οι σχέσεις παραγωγής, ο τρόπος διανομής, που βασίζεται σ' αυτές, απέχουν ακόμα πολύ από το να είναι κομμουνιστικά. Οι διαφορές που υπάρχουν σε διάφορα πεδία, όπως ανάμεσα στο χωριό και την πόλη, στη σωματική και την διανοητική δουλειά, στην. ειδικευμένη και στην ανειδίκευτη εργασία κλπ., οι οποίες δε μπορεί να εξαλειφτούν μονομιάς, επιδρούν επίσης σ' αυτή την κατεύθυνση. Σ' αυτά πρέπει να προστεθεί η μεγάλη και ολόπλευρη πίεση που ασκεί από τα έξω ο καπιταλιστικός και ρεβιζιονιστικός κόσμος. Ο σοσιαλισμός μπορεί να περιορίσει πολύ τη γέννηση των αρνητικών φαινομένων, που δεν είναι της φύσης του, μα δεν μπορεί να τα παραμερίσει εντελώς.

Γι' αυτό η ανακάλυψη και η συντριβή των ξεχωριστών στοιχείων ή μιας ομάδας εχθρών, σ' έναν καθορισμένο χρόνο, δεν θα πρέπει να μας αποκοιμήσει και να σκεφτούμε ότι με τόσο οι εχθροί πήραν τέλος. Εφόσον συνεχίζεται η πάλη των τάξεων, εφόσον υπάρχει η εχθρική αστική πίεση από μέσα και από έξω, υπάρχει πάντοτε και ο κίνδυνος της γέννησης νέων εχθρών και της δράσης τους ενάντια στο σοσιαλισμό" (Ενβέρ Χότζια, Εκθεση στο 7ο συνέδριο του ΚΕΑ, σελ. 139 - 140, Αθήνα 1976).

Είναι γνωστό ότι γύρω από τα παραπάνω ζητήματα, που αφορούν την οικοδόμηση του σοσιαλισμού, την μεταβατική περίοδο από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό, τον ρόλο της Διχτατορίας του Προλεταριάτου, τις ανταγωνιστικές και μη ανταγωνιστικές αντιθέσεις στο σοσιαλισμό, την ταξική πάλη κλπ. διαδίδονται ένα σωρό αντιμαρξιστικές απόψεις με τις οποίες δεν θα ασχοληθούμε εδώ. Πρέπει όμως μ' αυτή την ευκαιρία να υπογραμμίσουμε ότι το Κόμμα Εργασίας Αλβανίας και ο σύντροφος Ενβέρ Χότζια, υπερασπίζοντας με παραδειγματική συνέπεια στο σύνολό του τον μαρξισμό - λενινισμό, ανέπτυξαν τα παραπάνω ζητήματα παραπέρα και πλούτισαν την επαναστατική θεωρία των Μαρξ - Ενγκελς - Λένιν - Στάλιν, παρά τις αντίθετες γνωστές φλυαρίες, που αμφισβητούν αυτό το γεγονός, των ρεβιζιονιστών όλων των αποχρώσεων και των διαφόρων μικροαστικών οπορτουνιστικών ομάδων.

Αναρτήθηκε από Anasintaxi Organization στις 6:29 μ.μ. Δεν υπάρχουν σχόλια:  Αποστολή με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου BlogThis!Μοιραστείτε το στο TwitterΜοιραστείτε το στο Facebook
Ετικέτες Φύλλο 1982-12
Β.Ι. ΛΕΝΙΝ: ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΤΡΙΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΜΑΡΞΙΣΜΟΥ
«ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ», Μάρτης 1983, σελ. 3

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΤΡΙΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΜΑΡΞΙΣΜΟΥ

Β.Ι. ΛΕΝΙΝ

Η διδασκαλία του Μαρξ προκαλεί σ' όλο τον πολιτισμένο κόσμο τη μεγαλύτερη εχθρότητα και το μίσος όλης της αστικές επιστήμης (και της επίσημης και της φιλελεύθερης), που βλέπει το μαρξισμό σαν μια «βλαβερή αίρεση». Και δεν μπορεί να περιμένει κανείς διαφορετική στάση, γιατί δεν είναι δυνατό να υπάρξει «αμερόληπτη» κοινωνική επιστήμη σε μια κοινωνία χτισμένη πάνω στην ταξική πάλη. Έτσι είτε αλλιώς, όλη και η επίσημη και η φιλελεύθερη επιστήμη, υπερασπίζει τη μισθωτή δουλεία, ενώ ο μαρξισμός έχει κηρύξει αμείλικτο πόλεμο ενάντια σ' αυτή τη δουλεία. Το να περιμένει κανείς αμερόληπτη επιστήμη στην κοινωνία της μισθωτής δουλείας είναι κουτούτσικη αφέλεια, που μοιάζει με το να περιμένει κανείς αμεροληψία από τους εργοστασιάρχες στο ζήτημα, αν θα πρέπει ν' αυξήσουν το μεροκάματο των εργατών, ελαττώνοντας τα κέρδη του κεφαλαίου.
Μα δεν είναι μόνο αυτό. Η ιστορία της φιλοσοφίας και η ιστορία της κοινωνικής επιστήμης δείχνουν πεντακάθαρα ότι στο μαρξισμό δεν υπάρχει τίποτε που να μοιάζει με «αίρεση», με την έννοια κάποιας κλειστής, αποστεωμένης διδασκαλίας που εμφανίστηκε έξω από τη λεωφόρο της εξέλιξης του παγκόσμιου πολιτισμού. Αντίθετα, όλη η μεγαλοφυΐα του Μαρξ βρίσκεται ακριβώς στο ότι έδοσε απαντήσεις στα ερωτήματα που είχε ήδη θέσει η πρωτοπόρα σκέψη της ανθρωπότητας. Η διδασκαλία του γεννήθηκε σαν κατευθείαν και άμεση συνέχιση της διδασκαλίας των πιο μεγάλων εκπροσώπων της φιλοσοφίας, της πολιτικής οικονομίας και του σοσιαλισμού.
Η διδασκαλία του Μαρξ είναι παντοδύναμη, γιατί είναι σωστή. Είναι πλήρης και αρμονική, γιατί δίνει στους ανθρώπους μιαν ολοκληρωμένη κοσμοθεωρία, ασυμβίβαστη απέναντι σε κάθε δεισιδαιμονία, σε κάθε αντίδραση, σε κάθε υπεράσπιση της αστικής καταπίεσης. Είναι νόμιμος διάδοχος ό,τι πιο καλού δημιούργησε η ανθρωπότητα στο 19ο αιώνα με τη μορφή της γερμανικής φιλοσοφίας, της αγγλικής πολιτικής οικονομίας, του γαλλικού σοσιαλισμού.


Σ' αυτές τις τρεις πηγές, που αποτελούν ταυτόχρονα και τα συστατικά μέρη του μαρξισμού, θα σταθούμε με συντομία.

Ι

Η φιλοσοφία του μαρξισμού είναι ο υλισμός. Στη διάρκεια όλης της νεότερης ιστορίας της Ευρώπης και κυρίως στα τέλη του 18ου αιώνα, στη Γαλλία όπου δινόταν η αποφασιστική μάχη ενάντια σε κάθε μεσαιωνική σαβούρα, ενάντια στη δουλοπαροικία που επικρατούσε στους θεσμούς και στις ιδέες, ο υλισμός αποδείχτηκε η μοναδική συνεπής φιλοσοφία, πιστή σ' όλες τις αρχές των φυσικών επιστημών, εχθρική προς τις δεισιδαιμονίες, την ψευτοευλάβεια κτλ. Γι' αυτό οι εχθροί της δημοκρατίας προσπαθούσαν με όλες τους τις δυνάμεις να «αναιρέσουν», να υποσκάψουν, να συκοφαντήσουν τον υλισμό και υπεράσπιζαν τις διάφορες μορφές του φιλοσοφικού ιδεαλισμού, που έτσι είτε αλλιώς καταλήγει πάντα στην υπεράσπιση ή στην υποστήριξη της θρησκείας.
Ο Μαρξ και ο Έγκελς υπεράσπισαν με τον πιο αποφασιστικό τρόπο το φιλοσοφικό υλισμό και εξήγησαν επανειλημμένα πόσο βαθιά λαθεμένη είναι κάθε παρέκκλιση απ' αυτή τη βάση. Οι απόψεις τους έχουν εκτεθεί με τη μεγαλύτερη σαφήνεια και διεξοδικότητα στα έργα του Έγκελς Λουδοβίκος Φόιερμπαχ και Αντιντίριγκ, που όπως και το Κομμουνιστικό Μανιφέστο, αποτελούν εγκόλπιο κάθε συνειδητού εργάτη.
Ο Μαρξ όμως δεν σταμάτησε στον υλισμό του 18ου αιώνα, μα προώθησε τη φιλοσοφία. Την πλούτισε με τις κατακτήσεις της γερμανικής κλασικής φιλοσοφίας, ιδιαίτερα του συστήματος του Χέγκελ, που με τη σειρά του είχε οδηγήσει στον υλισμό του Φόιερμπαχ. Η κυριότερη απ' αυτές τις κατακτήσεις είναι η διαλεκτική, δηλαδή η διδασκαλία της εξέλιξης στην πιο πλήρη, βαθιά κι απαλλαγμένη από κάθε μονομέρεια μορφή της, η διδασκαλία της σχετικότητας της ανθρώπινης γνώσης που μας δίνει μιαν αντανάκλαση της αιώνια εξελισσόμενης ύλης. Οι νεότατες ανακαλύψεις των φυσικών επιστημών -ράδιο, ηλεκτρόνια, μεταστοιχείωση- επιβεβαίωσαν περίλαμπρα το διαλεκτικό υλισμό του Μαρξ, παρόλες τις θεωρίες των αστών φιλοσόφων με τις «καινούργιες» αναδρομές τους στον παλιό και σάπιο ιδεαλισμό.
Ο Μαρξ, βαθαίνοντας και αναπτύσσοντας το φιλοσοφικό υλισμό, τον οδήγησε ως το τέλος, τον επέκτεινε από τη γνώση της Φύσης στη γνώση της ανθρώπινης κοινωνίας. Ο ιστορικός υλισμός του Μαρξ αποτελεί μέγιστη κατάκτηση της επιστημονικής σκέψης. Το χάος και η αυθαιρεσία που βασίλευαν ως τότε στις αντιλήψεις για την ιστορία και την πολιτική, αντικαταστάθηκαν από μια καταπληκτικά ολοκληρωμένη και αρμονική επιστημονική θεωρία, που δείχνει πώς μέσα από μια μορφή της κοινωνικής ζωής αναπτύσσεται, σαν συνέπεια της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, μια άλλη, ανώτερη μορφή, από τη δουλοπαροικία π.χ. γεννιέται ο καπιταλισμός.
Όπως ακριβώς η γνώση του άνθρωπου αντανακλά τη Φύση που υπάρχει ανεξάρτητα απ' αυτόν, δηλαδή την εξελισσόμενη ύλη, έτσι και η κοινωνική γνώση του ανθρώπου (δηλαδή οι διάφορες αντιλήψεις και διδασκαλίες φιλοσοφικές, θρησκευτικές, πολιτικές κτλ.) αντανακλά το οικονομικό καθεστώς της κοινωνίας. Οι πολιτικοί θεσμοί είναι το εποικοδόμημα πάνω στην οικονομική βάση. Βλέπουμε λ.χ., πώς οι διάφορες πολιτικές μορφές των σύγχρονων ευρωπαϊκών κρατών χρησιμεύουν για τη στερέωση της κυριαρχίας της αστικής τάξης πάνω στο προλεταριάτο.
Η φιλοσοφία του Μαρξ είναι ο ολοκληρωμένος φιλοσοφικός υλισμός, που έδοσε στην ανθρωπότητα -και ιδιαίτερα στην εργατική τάξη- ισχυρά όργανα γνώσης.

ΙI

Ο Μαρξ, αφού αναγνώρισε ότι το οικονομικό καθεστώς είναι η βάση πάνω στην οποία υψώνεται το πολιτικό εποικοδόμημα, έστρεψε κυρίως την προσοχή του στη μελέτη αυτού του οικονομικού καθεστώτος. Το βασικό έργο του Μαρξ, Το Κεφάλαιο, είναι αφιερωμένο στη μελέτη του οικονομικού καθεστώτος της σύγχρονης, δηλαδή της καπιταλιστικής, κοινωνίας.
Η κλασική πολιτική οικονομία διαμορφώθηκε πριν από τον Μαρξ στην Αγγλία, την πιο εξελιγμένη καπιταλιστική χώρα. Ο Άνταμ Σμιθ και ο Ντάβιντ Ρικάρντο, μελετώντας το οικονομικό καθεστώς, έβαλαν τις βάσεις της εργασιακής θεωρίας της αξίας. Ο Μαρξ συνέχισε το έργο τους. Θεμελίωσε γερά και ανάπτυξε με συνέπεια αυτή τη θεωρία. Έδειξε ότι η αξία κάθε εμπορεύματος καθορίζεται από την ποσότητα του κοινωνικά αναγκαίου χρόνου εργασίας, που απαιτείται για την παραγωγή του εμπορεύματος.
Εκεί όπου οι αστοί οικονομολόγοι έβλεπαν σχέσεις πραγμάτων (ανταλλαγή εμπορεύματος με εμπόρευμα), ο Μαρξ αποκάλυψε σχέσεις ανάμεσα σε ανθρώπους. Η ανταλλαγή των εμπορευμάτων εκφράζει τη σύνδεση ανάμεσα στους ξεχωριστούς παραγωγούς μέσω της αγοράς. Το χρήμα σημαίνει ότι η σύνδεση αυτή γίνεται όλο και πιο στενή, συνενώνοντας αδιάρρηκτα σ' ένα σύνολο όλη την οικονομική ζωή των ξεχωριστών παραγωγών. Το Κεφάλαιο σημαίνει παραπέρα ανάπτυξη αυτής της σύνδεσης: η εργατική δύναμη του ανθρώπου γίνεται εμπόρευμα. Ο μισθωτός εργάτης πουλάει την εργατική του δύναμη στον ιδιοκτήτη της γης, του εργοστασίου, των εργαλείων δουλιάς. Ένα μέρος της εργάσιμης μέρας ο εργάτης το διαθέτει για να καλύψει τα έξοδα της συντήρησης του και της συντήρησης της οικογένειας του (μισθός εργασίας) και το άλλο μέρος της μέρας ο εργάτης δουλεύει δωρεάν, δημιουργώντας για τον καπιταλιστή την υπεραξία, την πηγή του κέρδους, την πηγή του πλούτου της τάξης των καπιταλιστών.
Η διδασκαλία της υπεραξίας είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της οικονομικής θεωρίας του Μαρξ.
Το κεφάλαιο που δημιουργήθηκε με τη δουλιά του εργάτη καταπιέζει τον εργάτη, καταστρέφοντας τους μικρονοικοκυρέους και δημιουργώντας τη στρατιά των ανέργων. Στη βιομηχανία φαίνεται αμέσως η νίκη της μεγάλης παραγωγής, μα και στη γεωργία βλέπουμε το ίδιο φαινόμενο: η υπεροχή της μεγάλης καπιταλιστικής γεωργίας μεγαλώνει, αυξάνει η χρησιμοποίηση μηχανών, το αγροτικό νοικοκυριό πιάνεται στη θηλιά του χρηματικού κεφαλαίου, ξεπέφτει και καταστρέφεται κάτω από το βάρος της καθυστερημένης τεχνικής. Στη γεωργία είναι διαφορετικές οι μορφές της κατάπτωσης της μικρής παραγωγής, η ίδια όμως η κατάπτωση της είναι γεγονός αναμφισβήτητο.
Το κεφάλαιο, τσακίζοντας τη μικρή παραγωγή, οδηγεί στην αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας και στη δημιουργία μονοπωλιακής θέσης για τις ενώσεις των πολύ μεγάλων καπιταλιστών. Η ίδια η παραγωγή γίνεται όλο και πιο κοινωνική, -εκατοντάδες χιλιάδες κι εκατομμύρια εργάτες συνενώνονται σ' ένα σχεδιομετρικό οικονομικό οργανισμό- ενώ το προϊόν της κοινής εργασίας το ιδιοποιείται μια χούφτα καπιταλιστών. Μεγαλώνει η αναρχία στην παραγωγή, οι κρίσεις, το λυσσαλέο κυνηγητό των αγορών, η φτώχια της μάζας του πληθυσμού.
Το καπιταλιστικό καθεστώς, μεγαλώνοντας την εξάρτηση των εργατών από το κεφάλαιο, δημιουργεί τη μεγάλη δύναμη της ενωμένης εργασίας.
Ο Μαρξ παρακολούθησε την εξέλιξη του καπιταλισμού από τα πρώτα έμβρυα της εμπορευματικής οικονομίας, από την απλή ανταλλαγή ως τις ανώτερες μορφές του, ως τη μεγάλη παραγωγή.
Και η πείρα όλων των καπιταλιστικών χωρών, τόσο των παλιών, όσο και των καινούργιων, δείχνει παραστατικά από χρόνο σε χρόνο όλο και σε μεγαλύτερο αριθμό εργατών την ορθότητα της διδασκαλίας αυτής του Μαρξ.
Ο καπιταλισμός νίκησε σ' όλο τον κόσμο, μα η νίκη αυτή δεν είναι παρά μόνο το κατώφλι της νίκης της εργασίας κατά του κεφαλαίου.

ΙII

Όταν ανατράπηκε η δουλοπαροικία και είδε το φως της μέρας η «ελεύθερη» καπιταλιστική κοινωνία, αποκαλύφθηκε αμέσως ότι η ελευθερία αυτή σημαίνει καινούργιο σύστημα καταπίεσης και εκμετάλλευσης των εργαζομένων. Αμέσως άρχισαν να εμφανίζονται διάφορες σοσιαλιστικές διδασκαλίες, σαν αντανάκλαση αυτής της καταπίεσης και σαν διαμαρτυρία ενάντια της. Ο αρχικός όμως σοσιαλισμός ήταν ουτοπικός σοσιαλισμός. Έκανε κριτική στην καπιταλιστική κοινωνία, την καταδίκαζε, την καταριόταν, ονειρευόταν τον αφανισμό της, έπλαθε με τη φαντασία του ένα καλύτερο καθεστώς, προσπαθούσε να πείσει τους πλούσιους για το ανήθικο της εκμετάλλευσης.
Μα ο ουτοπικός σοσιαλισμός δεν μπορούσε να υποδείξει μια πραγματική διέξοδο. Δεν μπορούσε ούτε να εξηγήσει την ουσία της μισθωτής σκλαβιάς στον καπιταλισμό, ούτε ν' ανακαλύψει τους νόμους της εξέλιξης του, ούτε να βρει την κοινωνική εκείνη δύναμη που είναι ικανή να γίνει ο δημιουργός της νέας κοινωνίας.
Στο μεταξύ οι θυελλώδεις επαναστάσεις, που συνόδεψαν την πτώση της φεουδαρχίας, της δουλοπαροικίας, παντού στην Ευρώπη και κυρίως στη Γαλλία, αποκάλυπταν όλο και πιο εξόφθαλμα πώς βάση όλης της εξέλιξης και κινητήρία δύναμη της είναι η πάλη των τάξεων.
Καμιά νίκη της πολιτικής ελευθερίας πάνω στην τάξη των φεουδαρχών δεν κατακτήθηκε χωρίς απεγνωσμένη αντίσταση. Καμιά καπιταλιστική χώρα δεν διαμορφώθηκε πάνω σε λίγο-πολύ ελεύθερη, δημοκρατική βάση, χωρίς αγώνα ζωής ή θανάτου ανάμεσα στις διάφορες τάξεις της καπιταλιστικής κοινωνίας.
Η μεγαλοφυΐα του Μαρξ συνίσταται στο ότι μπόρεσε νωρίτερα απ' όλους να βγάλει από δω το συμπέρασμα που μας διδάσκει η παγκόσμια ιστορία και να το εφαρμόσει με συνέπεια. Τό συμπέρασμα αυτό είναι η διδασκαλία για την ταξική πάλη.
Οι άνθρωποι ήταν πάντα και θα είναι πάντα τα απλοϊκά θύματα της απάτης και της αυταπάτης στην πολιτική, όσο δεν θα μάθουν ν' αναζητούν πίσω από τις διάφορες ηθικές, θρησκευτικές, πολιτικές και κοινωνικές φράσεις, διακηρύξεις, υποσχέσεις, τα συμφέροντα τούτων η εκείνων των τάξεων. Οι οπαδοί των μεταρρυθμίσεων και των βελτιώσεων θα εξαπατούνται πάντα από τους υπερασπιστές του παλιού, εφόσον δεν θα καταλάβουν ότι κάθε παλιός θεσμός, όσο παράλογος και σάπιος κι αν φαίνεται, κρατιέται από τις δυνάμεις τούτων η εκείνων των κυρίαρχων τάξεων. Και για να σπάσουμε την αντίσταση αυτών των τάξεων υπάρχει μόνο ένα μέσο: να βρούμε μέσα στην ίδια την κοινωνία που μας περιβάλλει, να διαφωτίσουμε και να οργανώσουμε για την πάλη τις δυνάμεις εκείνες, που μπορούν -και λόγω της κοινωνικής τους θέσης οφείλουν- ν' αποτελέσουν τη δύναμη την ικανή να σαρώσει το παλιό και να δημιουργήσει το νέο.
Μόνο ο φιλοσοφικός υλισμός του Μαρξ έδειξε στο προλεταριάτο τη διέξοδο από την πνευματική σκλαβιά, όπου φυτοζωούσαν και φυτοζωούν ως τώρα όλες οι καταπιεζόμενες τάξεις. Μόνο η οικονομική θεωρία του Μαρξ εξήγησε την πραγματική θέση του προλεταριάτου μέσα στο γενικό σύστημα του καπιταλισμού.
Σε όλο τον κόσμο, από την Αμερική ως την Ιαπωνία και από τη Σουηδία ως τη Νότια Αφρική, πληθαίνουν οι αυτοτελείς οργανώσεις του προλεταριάτου. Το προλεταριάτο διαφωτίζεται και διαπαιδαγωγείται, διεξάγοντας την ταξική του πάλη, απαλλάσσεται από τις προλήψεις της αστικής κοινωνίας, συσπειρώνεται όλο και πιο σφιχτά και μαθαίνει να εκτιμά σωστά τις επιτυχίες του, ατσαλώνει τις δυνάμεις του και αναπτύσσεται ακατάπαυστα.